Kış sebzesi olarak yetiştirilen, iki evcikli, kazık köklü, otsu bir bitkidir. Mutedil, serin rutubetli havalardan hoşlanır. -5 dereceden sonra zarar görmeye baslar. Kurak ve sıcaklık ise yapraklarını sertlestirip tohuma kalkmasini tesvik eder. Bu sebeble ziraati sonbahar ile ilkbahar arasında yapılır. Bir sap üzerinde salkım durumunda sarımsı renkte çiçekler açar. Çiçeklerin taç yaprakları yoktur. Erkek ve Dişi çiçekler ayri ayri bitkilerde bulunur. Sâyet ıspanak zamaninda toplanmazsa tohuma kaçar ve kartlasir. Memleketimizde sonbaharda ekimi yapılır. Iki-üç ay içerisinde ürün alinir. Kumlu-killi ve gübreli topraklarda iyi ürün alinabilir. Dikenli ve dikensiz tohumlu iki çesidi vardır.
Dikenli ıspanak: Tohumları köşeli ve dikenli, yaprakları yirtmaçli, uçları ise mizrak gibidir. Kısa dayanıklı (-8, -10 dereceye dayanir), lezzetlidir.
Dikensiz ıspanak: Tohumları dikensiz, yuvarlakça, yaprakları geniş ve yirtmaçsiz ince naziktir. En fazla ekilen bu çeşittir.
Türkiye’de yetiştiği yerler: Sebze olarak heryerde yetiştirilir. AnaVatanı Kafkasya ve Afganistan’dir.
Kullanıldığı yerler: içinde A,B,C,D vitaminleri vardır. Proteince de zengindir. Daha çok sebze olarak, pişirilerek veya salata hâlinde yenilir. C vitamini ve demirce zengin bir kış sebzesidir. Vücudun dayanıklıligini artırır. Ağız, boğaz ve göğüs hastalıklarında faydalıdır. Hamilelerde özellikle tavsiye edilir. Kansızlığı giderir ve ruhi çöküntüyü azaltır.
Kimileriniz belki komik bulacaktır, ancak bir beslenme uzmanının yaptığı söylenen yazı hatası yıllardır seyrettiğimiz Temel Reis Efsanesinin doğmasına sebep oldu. Nasıl mı? ıspanakta bulunan demir miktarı bu beslenme uzmanı tarafından 3.4 mg. şeklinde ifadelendirilecekken yanlışlıkla 34 mg. demir şeklinde gösterilince anneler çocuklarına bu sebzeyi yedirmek için adeta yarışır oldular. Sakın bu yazdıklarımızdan yola çıkarak ıspanak gibi kış mevsiminin bu nadir sebzesini kötülediğimiz sanılmasın.
Anavatanı Kafkasya ve Afganistan olan ıspanak, ülkemizin hemen her yöresinde yetiştirilir.Içinde A,B,C,D vitaminleri vardır. Proteince de zengindir. Daha çok sebze olarak, pişirilerek veya salata hâlinde yenilir. C vitamini ve demirce zengin bir kış sebzesidir. Vücudun dayanıklılığını artırır. Ağız, boğaz ve göğüs hastalıklarında faydalıdır. Hamilelerde özellikle tavsiye edilir. Kansızlığı giderir ve ruhi çöküntüyü azaltır. Dikenli ve dikensiz tohumlu iki çeşidi vardır.
Hangi ıspanak: Mutlaka koyu yeşil, parlak ve olabildiğince kısa yapraklılar tercih edilmelidir.
Ne Şekilde Tüketelim: Mümkünse çiğ olarak tüketilmeli, aksi takdirde bir çok özelliği kaybolmaktadır. Kışın aşırı yorgunluk sonucu bedenen ve ruhen yıprananlar haftanın iki üç günü sabahları biraz ıspanak ve tereyi beraberce doğrayıp suyunu çıkartarak kahvaltı esnasında içmelidirler.
Ayrıca boyları çabuk uzayan gençlere bolca ıspanak vererek vücutlarının dayanıklılıkları artırılırsa iyi olur. Kan yapıcıdır, protein zenginliğine sahiptir.
Dikkat: Ispanağın ihtiva ettiği fazla okzalat sebebiyle karaciğer rahatsızlığı olanlar, cilt hastalıklarından, damar sertliğinden, romatizmadan, kum ve taştan ayrıca gastiritten yakınanlar ıspanağı fazla yememelidirler.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder