ISIRGAN OTU

Isırgan otu - (Brennessel / Ortie / Nettle / Urtica membranacca / Urtica urenus / Urtica diocia)  

Mayıs-ağustos ayları arasında çiçek açan, 20-100 cm boyunda, virânelik, yol kenarları ve duvar diplerinde bulunan bir senelik tek evcikli otsu bir bitkidir. Gövdeleri dik, 4 kösemsi, basit veya tabandan îtibâren dallanmıştir. Üzerinde yakıcı tüyleri bulunur. Yapraklar saplı, oval şekilli ve disli kenarli, üst tarafi koyu yeşil renkli ve parlak olup, yakıcı tüylerle kaplidir. Erkek ve Dişi çiçekler bir arada olmak üzere yaprakların koltuğunda uzunca saplı küçük durumlar teşkil ederler. Çiçek örtüsü 4 parçalıdır. Meyveleri esmer renkte ve findıksıdır. Tohum, yag ihtiva eden bir besi dokuya sahiptir.

Türkiye’de yetiştiği yerler: Hemen hemen bütün Anadolu.

Kullanıldığı yerler: Tâze ve güneşte Kurutulmuş dalları kullanılır.Yapraklarında formik asit ve nitratlar bulunmaktadır. Bu bitkinin yakıcı tüylerinde formik asit bulundugu birçok yerlerde kayitli ise de tüylerin  taşıdığı usarede asetilkolin ve histamin vardır. Eskiden romatizma ve siyatikte kullanılırdı. Yapraklarından hazirlanan infüzyon saç dökülmesine karşı tatbik edilir. Köklerinden Sarı renkli boya elde edilmektedir. Ayrıca, aybaşı kanamalarini düzenler, balgam söktürür. Burun kanamasini keser. Haricen tatbik edilirse, çıbanlarda faydali olduğu bilinmektedir.

Isırgan otu, kökünden başlamak üzer, kökü, yaprakları, tohumları bile şifalı olan bir bitkidir. Eski çağlarda da büyük bir saygınlığa sahipti. Albrecht Dürer (1471 - 1528) bir tablosunda, elinde ısırgan otu olan bir meleğin Tanrı katına uçuşunu canlandırmıştı. Isviçreli botanik bilimci Künzle, bir yazısında, yakıcı özelliği sayesinde (Tüylerde bulunan histamin ve asetilkolin) korunmamış olsaydı, bitkinin kökünün çoktan kurumuş olacağını belirtmişti. Eğer kendini koruyamamış olsaydı, haşarat ve hayvanlar onu çoktan yok etmişlerdi. 

Büyük ısırgan otu (Urtica diocia L.) : Çok yıllık ve otsu bir bitkidir, boyu bazen 1 metreyi geçer, yapraklar koyu yeşil renkli, saplı , dişli kenarlı ve yakıcı tüylüdür. 

Küçük ısırgan otu (Urtica Urens L.) : Bir yıllık ve otsu bir bitkidir. Boyu 60 cm kadar olabilir . Yapraklar açık yeşil renkli, saplı, dişli kenarlı ve yakıcı tüylüdür. Duvar kenarları ve harabeliklerde bol olarak görünür .Her iki türünde yaprakları 2-4 cm uzunlukta, oval veya kalp biçimindedir. Taze iken deri ile temas edince deride kızartı ve yanma yapar. Dızlağan ve dikenli ısırgan isimleriyle de bilinir . Ülkemizde her iki tür de yetişir.

Isırgan otu, karaciğer ve safra kesesi hastalıklarında, dalak hastalıklarında , solunum sistemi balgamlanmasında , mide kramplarında ve ülserlerinde bağırsak ülserlerinde ve akciğer hastalıklarında öncelikle önerilir. Değerli etken maddeleri (Potasyum tuzları, organik asitler-formik asit , histamin , asetilkolin ve Vitamin C) alabilmek için, çay hazırlanırken, yapraklar yalnızca haşlanır (kaynatılmaz). Isırgan otu, koruyucu olarak da günde bir bardak içilebilir. Mikroplu hastalıklarda ve mikrop salgılanan hallerde de bitki çok iyi bir yardımcıdır. Belirli bir yastan sonra bedendeki demir miktarı azalmaya baslar. Bu nedenle, yorgunluk ve bitkinlik halleri görülür, kişi yaşlandığını düşünmeye baslar ve verimliliği giderek azalır . Iste bu durumlarda, demir içerikli taze ısırgan otu ile çok olumlu sonuçlar alınabilir. Bir ısırgan otu küründen sonra, kişi kendini çok kısa bir süre içerisinde eskiye oranla çok daha rahat hisseder, enerji ve çalışma gücü geri gelir, dış görünüm olarak da belirgin bir güzelleşme başlar.

Kullanıldığı Yerler: Ödemlerde, ısırgan otu bedendeki fazla sıvıyı emerek büyük yararlar sağlar. Kan yaptırıcı özelliği sayesinde, kansızlık solgunluklarında, alyuvarlar eksikliğinde, anemi ve daha başka ağır kan hastalıklarında yardımcı olur . Herhangi bir alerji rahatsızlığı çekenler (bahar nezlesi dahil) uzun bir süre ısırgan otu çayı içmelidirler. Bitki, soğuk algınlığına yatkınlığı önler, romatizma ve gut hastalıklarında yardımcı olur.

Isırgan otu , böbrek ve mesane tası oluşumuna karsı da kullanılabilir . Böbrek hastalıkları ve zorlu baş ağrıları genellikle bir arada görülürler. Egzamalar genellikle dahili bir nedene dayandıklarından, onları içerden, kan temizleyici bitkilerle tedavi etmek gerekir.

Silik ama en güzel yeşillerden: Adına bakıp sakın onu horlamaya kalkmayın. Soyunun diğer yaban otlarıyla karşılaştırıldığında gösterişli değildir. Her yerde bulunur ve nadıratdan değildir. Bütün bunlardan sonra ısırgan otunun faydalarını görelim.

Isırgan otu Neden Isırır? : Isırganın ince havla örtülü yapraklarına dokunduğunuzda yakma duygusu vermesinin sebebi, tüylerin kırılıp karınca asiti salgılamasındandır.

Sık, Sık Burnunuz mu Kanıyor? : Isırganın yapraklarını kaynatıp soğuttuktan sonra günde bir bardak içerseniz burun kanamalarınıza iyi geldiğini göreceksiniz.

Tohumları : Isırganın tohumları çok faydalıdır. Bunları balla karıştırıp biraz su katarak kaynatıp sabah akşam bir fincan içerseniz balgam söktürücü etkisinden faydalanabilirsiniz.

Kulak Ağrılarında : Kulak ağrısı çekiyorsanız ısırgan yapraklarını lapa yapıp kulak arkalarına yerleştirin, faydasını göreceksiniz. Ayrıca kesik bir yeriniz varsa aynı lapayı kesik yerin üzerine de koyabilirsiniz. Bal veya sirke şerbetiyle içilirse böbrek ve dalağa da iyi gelir.

Sizde Kansızlık Var mı? : Isırganın en önemli özelliği de kökü ve yaprakları ile beraber kaynatılarak içildiğinde hem kan yapması hem de kanı temizlemesidir. Böylece, pankreas üzerinde de çok olumlu etkileri olduğu için, ısırgan otu çayı ile kandaki şeker düzeyi düşürülebilir. Idrar yolları hastalıkları ve iltihapları, idrar tutuklukları da bitki çayı ile tedavi edilebilir . Aynı zamanda da dışkılama kolaylıkları sağladığından, bir ilkbahar kürü için özellikle önerilir .

Bırakın Isırgan Sizi de Isırsın : Romatizmal yakınmaları olanlar yılda bir kez ısırganla rahatsızlık çekilen bölgelere vururlarsa rahatlık hissedeceklerdir.

Zindelik için : İlkbaharda ve sonbaharda filizlendiğinde, onunla 4 haftalık bir çay kürü yapmayı alışkanlık haline getirin. Sabahları aç karnına, kahvaltıdan yarım saat önce bir bardak ve gün boyunca 1-2 bardak çayı yudumlayarak için . Ayrıca bu çayın lezzeti hiç de kötü değildir. Ama duyarlı kişiler, ona biraz papatya veya nane ekleyerek, lezzetini ve kokusunu değiştirebilirler.

Ağrılı siyatikte : Ağrılı siyatikte Altı ay boyunca 200 'er gramlık 6 tam ısırgan otu banyosu, ağrılarından kurtulmanıza yardımcı olabilir .

Saçlarının seyrekliğinden Şikayeti olanlar : Taze ısırgan otu yaprak ve kökünün kaynama suyuyla başınızı yıkayın. Ayrıca ısırgan otu tentürüyle masaj da yapabilirsiniz. Kafa derisi kepeksiz , saçlar sık, yumuşacık ve parlak olacak!

Son Olarak : Egzama, kansızlık ve üşütmelerde; bir çay bardağı kaynamış suya iki çay kaşığı ısırgan otu (toz haline gelmiş şeklini) ekleyerek kullanabilirsiniz.

Ancak allerjik deri rahatsızlıkları, kalp hastalığı, böbrek rahatsızlığı ve sindirim sistemi bozukluğu olanlar kullanmamalıdırlar.

Isırgan otu çayı : Yarım veya bir tatlı kaşığı ince kıyılmış ısırgan, orta boy bir su bardağı dolusu kaynar suyla haşlanır(kaynatılmaz), 5 dakika demlendikten sonra süzülür.

Isırgan otu tentürü : Ilkbaharda veya sonbaharda sökülen kökler bol suda iyice yıkanır, elden geldiğince ince kıyılır ve bir şişenin boğazına kadar doldurulur. Köklerin üstüne çıkacak kadar 35-40 derece etil alkol eklenir, her gün çalkalanarak güneşte 14 gün boyunca bekletilir ve süre sonunda bir tülbentten geçirilerek süzülür. Koyu renkli şişelerde, serin bir yerde yıllarca saklanabilir .

El ve ayak banyosu : Iki avuç dolusu yıkanmış kök, sap ve yaprak, 5 litre soğuk suya konularak, 10-12 saat bekletilir ve sonra kaynama derecesine kadar ısıtılır . Banyo sırasında bitkiler suyun içinde kalabilir. Bu banyo suyu, yeniden ısıtılarak, 2-3 kere daha kullanılabilir .

Saç yıkama : 4-5 avuç taze veya kurutulmuş yaprak, 5 litre suya koyulur, ağır ateşte kaynama derecesine kadar ısıtılır , 5 dakika demlendikten sonra süzülür . Kök kullanıldığında ise, 2 avuç dolusu ince kıyılmış kök, 10-12 saat soğuk suda bekletilir, sonra kaynama derecesine kadar ısıtılır ve demlenmesi için 10 dakika beklendikten sonra süzülür. Bu durumda, saç yıkamak için sodalı sabun kullanmak gerekir.