HARDAL

Hardal - ( Brassica nigra(siyah hardal)/ Sinapis alba (beyaz hardal) / Sinapis arvensis (Yabani hardal) )

Cruciferae familyasındandır. 0,2-1,5 m boylarında beyaz veya sarı çiçekli, yıllık otsu bitkilerdir. 10 kadar türü vardır. Türlerinin çoğu Akdeniz çevresi memleketlerinde yetişir. Hardalın beyaz hardal otu, siyah hardal otu, yabanî hardal olmak üzere değişik türleri vardır.

Kullanıldığı yerler: Siyah hardal tohumundan Tıpta, bronşit ve zatürreden kaynaklanan şikayetleri gidermek için haricen kullanılan ilaçlar yapılır. Sofra hardali ise hazmi kolaylastirip, kabız olmayi önler.

Siyah hardal (Sinapis nigra): Kara hardal ve eşek hardalı olarak da tanınır. 1-1,5 m boyunda, bir yıllık sarı çiçekli otsu bir bitkidir. Yaprakları saplıdır. Meyveleri 1-3 cm uzunlukta 2-3 mm genişlikte, sap üzerine yatık, tüysüz, hemen hemen dört köşeli, kısa sivri uçludur. Yassı ve köşeli olan meyvelerinde tohumların bulunduğu yerler şişkindir. Tohumlar kırmızımsı siyah renktedir. Bitkinin Orta Avrupa, Anadolu ve Iran’da kültürü yapılır.

Salgı bezlerine yararlıdır, kuvvet verici, midevi, şişkinliği giderici, iştah açıcı, kabızlığı giderici etkileri vardır. Siyah hardal tohumundan tıpta, bronşit ve zatürreeden kaynaklanan şikayetleri gidermek için haricen kullanılan ilaçlar yapılır.

Kullanılan kısımları tohumları ve tohumlarından elde edilen yağıdır. Bitkinin yaprakları dökülmeye başladığında meyve salkımları toplanır. Bunlar 15 gün kadar gölgede kurutulduktan sonra tohumları alınır. Hardal tohumlarında müsilaj, yağ, sinapin, sinigrin isimli glikozit ve mirozinaz fermenti vardır. Çok eskiden beri tıpta kullanılmaktadır. Dâhilen hardal tohumu unu az dozlarda midevî, yatıştırıcı ve tarçınla karıştırılırsa iyi bir iştah açıcıdır. Hâricen yakı, lapa veya banyo hâlinde romatizma ve bronşitte mevzii tahriş yapmak için kullanılır. Hardal yağı cildi tahriş eder, onun için sürüldüğü yer kızarır. Hafif antiseptiktir. Dumanı öksürük ve gözyaşı getirir. En fazla baharat olarak kullanılır. Deriyi tahriş edip, kızarttığından iç organlardaki kanı dışarıya toplar. Zehirlenmelerde kusturucu etkisinden faydalanılır. Hardal yakıları bir saatten fazla tutulmamalıdır. Aksi halde yılancığa benzer büyük şişler meydana gelir. Yakılar ılık suda ısıtılır. Sıcak su fermentleri tahrip eder. Hardal yakısı, hardal tozunun kâğıt üzerine yapıştırılması suretiyle elde edilir. Kullanılacağı zaman ılık suda ıslatılarak hardallı tarafı deriye gelecek şekilde kullanılır.

Beyaz hardal (Sinapis alba): Beyaz çiçekli hardal otudur. Deve tüyü hardalı olarak da tanınır. Vatanı Akdeniz çevresi memleketleridir. Orta Avrupa ve Kuzey Amerika’da da kültürü yapılır. Beyaz hardal otunun sarı-kırmızı veya beyaz renkteki olgun tohumlarından hardal yağı elde edilir. Beyaz hardal, karaciğer ve pankreasa yararlıdır. Mide kramplarında, sindirim bozukluklarında da kullanılır; hazmı kolaylaştırıp, kabız olmayı önler. Tohumları un haline getirilir, ılık suyla karıştırılıp ağrıyan yerlere sürülür ya da bu su beze emdirilip ağrıyan yerlere sarılır.

Yabani hardal (Sinapis arvensis): 20-60 cm yüksekliğinde, memleketimizde tarla ve nadaslarda, yol kenarlarında yetişen bir tarla otudur.

Sos yapımında: Hardal ayrıca domates ve soğanla birlikte çeşitli yemeklere katılan sos yapımında kullanılır.

Hardal tarifi: 30 gr ince doğranmış soğan, 12 gr toz karabiber, 500 gr toz hardal, 3 adet küçük Hindistan cevizi, 8 gr rendelenmiş acı biber, 60gr rendelenmiş turp, 250 gr aromalı sirke, yeterince kaynar su bir kaba konup ateşte kızdırılan bir metal çatal yada kaşıkla karıştırılır.