LAHANA

Lahana - (Kopfkohl / Chou / Cabbage / Brassica oleracea / Chou commun / Kelem)

Sarı veya beyaz çiçekli, yıllık, iki yıllık ve çok yıllık, çogu Akdeniz çevresi memleketlerinde yetişen ve yetiştirilen bir kis sebzesi. Mutedil-serin, sisli, yağısli, rutubetli iklimleri sever. Fazla Sıcak ve kuraklik, lahananin göbek baglamasini güçlestirir, yaprakları sertleştirir. Killi, derin, serin ve kuvvetli toprak ister. Azotlu gübrelere ihtiyâci fazladır. Kolay göbek baglamasi kısa daha iyi dayanabilmesi, kendine has tadı olması için, fazla miktarda potas’a ihtiyaç duyar. Lahana, çogu Avrupa ülkelerinde yaygın olarak yetiştirilir. Eskiden beri, Kışın sebze olarak yenilir. Kis soğuklarina oldukça iyi dayanabilen bir bitkidir. 

 

Lahana cinslerini söyle siralayabiliriz:

1. Kelle (bas) lahana: 2-6 kg agirligi olan, en çok yetiştirilen bir çeşittir.

2. Kantar lahana: Orta, Güney ve Güneydogu Anadolu’nun bâzı yerlerinde ekilir. Tânesi 15-30 kg gelebilir.

3. Brüksel lahanasi: Uzun gövdesine siralanmis olan yapraklarının diplerinde bir findık veya ceviz büyüklügünde göbek baglamış yumrulardan istifade edilir.

4. Kara lahana: Karadeniz sahilinde pek fazla yetiştirilir. Göbek bağlamaz, körpe yaprakları çok lezzetli, baharli, istah açici, sifâlıdır.

5. Kırmızı lahana: Yaprakları kırmızı renktedir. Fazla iri olmaz. Sıkı göbek bağlar.

6. Karnabahar: Lahananin bir çesidi sayilabilir. Lahananın yapraklarından, karnabaharlarin çiçeklerinden faydalanılır. Karnabahar daha lezzetli, besince daha kuvvetlidir.

Türkiye’de yetiştiği yerler: Yabânî olarak Akdeniz bölgesidir. Kültürü her yerde geniş çapta yapilmaktadır.

Kullanıldığı yerler: Lahananın çeşitli tipleri pişirilerek yenildigi gibi pişirilmeden salata yerine yahut turşusu yapılarak yenir. Kalori bakımından pek zengin olmamakla beraber, vitamince zengindir. A,B,C vitaminleri bol bulunur. Lahana tohumları kurt düşürücü ve idrar söktürücü olarak kullanılır. Tohumlarından kolzayağı elde edilir. Ayrıca, haslanarak yenilirse mide ve barsak yaralarını yumuşatır. Vücudu  hastalıklara ve özellikle kansere karşı korur. Ses kisikligini giderir. Guatr olanlar yememelidir.

Kara Lahana: Ülkemizin her yerinde yetiştirilen lahanaya yabani olarak da Akdeniz bölgesinde rastlanır. Kalorisi düşük, vitamin bakımındansa zengindir. Içinde A,B,C vitaminleri bol bulunur. Çeşitli tipleri pişirilerek yenebildiği gibi pişirilmeden salatası yada turşusu yapılarak da yenir. Lahana tohumları kurt düşürücü ve idrar söktürücü olarak kullanılır. Tohumlarından kolza yağı elde edilir. Ayrıca, haşlanarak yenilirse mide ve barsak yaralarını yumuşatır. Vücudu hastalıklara ve özellikle kansere karşı korur. Ancak Guatr olanlar yememelidir.

Emsalsiz bir dost: Neden mi emsalsiz? Sadece lahana çeşitlerinde bulunan U vitamininin mide, bağırsak iç yüzeylerini koruyup o bölgelerdeki yaraları hemen iyileştirmesinden tabiki. Eczanelerde satılmaya layık bu bitkiyi bütün manavlarda ve pazarlarda bulabilmemiz hepimiz için çok büyük nimet aslında. Lahana, havuç, maydanoz ve kemik suyuyla yapılan bir çorbaya kim hayır diyebilir ki!

Ülsere karşı Lahana: Ülseri olanlar sabah aç karnına ve akşam uyumadan bir bardak çiğ lahana suyu içerlerse ve bu küre bir kaç ay devam ederlerse büyük faydalar görüp şaşıracaklardır.

İdrar Söktürücü: Lahanayı kaynatıp suyunu için, hem idrar söktürür hem sesiniz kısıldığında faydalı olur.

Çiğ de Yiyebilirsiniz: Fazla vitamin kaybına uğramasını istemiyorsanız sofranızda yer verdiğiniz lahanayı bıçakla kesmeyip ellerinizle küçük parçalara bölünüz. Lahanaların içine biraz maydanoz, karabiber, tuz ve çok az hakiki zeytinyağı ve limon ekleyip salata olarak ta yiyebilirsiniz. Çiğ lahana göze de kuvvet verir. Kansızlığa bire birdir. Ayrıca suyunu sıkmak için şimdi neredeyse her evde bulunan mutfak robotlarından yoksa, ülser için bu şekilde çiğ tüketmeniz tavsiye edilir.

Insülin: Lahanada insülin görevi yapan madde olduğunu biliyor muydunuz? Yemekten önce bir miktar çiğ lahana yerseniz kandaki şeker seviyeniz düşer.

Romatizma ilacı: Kaynar suya sokup hemen çıkardığınız lahana yapraklarını ağrıyan bölgelerinize lapa yapıp koyabilirsiniz. Varis, siyatik, adale ağrıları, romatizma için birbirini takip eden günlerde ve aynı zamanlarda uygulayacağınız lahana lapası kürü sizi rahatlatır.

Sesinize iyi Bakın: Lahananın suyunu (taze sıkılmış ) bal ile karıştırıp içerseniz ses kısıklığına tıpkı adaçayında olduğu gibi iyi gelir, içine balla beraber karanfil veya tarçın da ekleyebilirsiniz. Yalnızca lahanada bulunan 'U' vitamininin yanı sıra B1, B2, A ve C vitaminleri, ayrıca kalsiyum,sodyum fosfor, kireç potasyum ve magnezyum yönünden de lahananın nadırattan bir nimet olduğunu unutmayın.